Meetapparaten

Er bestaan verschillende meetapparaten voor de elektrische grootheden, zoals elektrische stroom, spanning, vermogen en weerstand. Elektrische stroom kan met een stroomtang of een ampèremeter gemeten worden. Voor het meten van de elektrische spanning is een spanningstester of een voltmeter nodig. De elektrische weerstand kan met een ohmmeter bepaald worden en het elektrische vermogen met een vermogensmeter. Met een zogenaamde multi- of universeelmeter kunnen meerdere van deze grootheden gemeten worden.

Op deze pagina wordt ook uitgelegd hoe de meetapparaten in principe aangesloten moeten worden.

Kwaliteit en veiligheid

Let bij de koop erop dat het apparaatje een KEMA-KEUR en CE-markering heeft.

Als je een spannings-, stroom-, vermogens-, ohm- of multimeter koopt, moet deze categorie II (voor een eenfasenet) of categorie III (voor een driefasenet) zijn. Meetapparaten van categorie I zijn niet geschikt voor het meten in elektrische installaties!

Deze pagina geeft een algemeen overzicht en kan niet op de details van elk verkrijgbaar meetinstrument ingaan. Daarom: Voor het gebruik van een apparaat altijd de gebruiksaanwijzing lezen.

Stroomtang

Met een stroomtang kan de stroom door een geleider gemeten worden zonder de geleider te onderbreken. Meten is makkelijk: De stroomtang wordt om de geleider gepositioneerd en de stroomsterkte kan afgelezen worden. Er zijn stroomtangen voor het meten van gelijk- en van wisselstroom. Wisselstroomtangen werken door het magneetveld te meten dat door de stroom opgewekt wordt. Deze tangen zijn alleen voor wisselstroom geschikt. Gelijkstroomtangen maken gebruik van het Hall-effekt en kunnen ook voor het meten van wisselstroom gebruikt worden.

Spanningstester

Met spanningstesters wordt getest of en geleider onder spanning staat. Zij worden soms ook spanningszoeker genoemd.

De simpelste uitvoering ziet eruit als een schroevendraaier die geïsoleerd is, waarin zich een lampje bevindt en die op het einde van het handvat een metalen plaatje heeft. Om te meten moet de tip van de schroevendraaier het te meten punt aanraken en je duim op het metalen plaatje aan het einde van het handvat liggen. Als het lampje gaat branden, is er spanning aanwezig. In principe wordt hier gemeten of er een spanningsverschil met aarde bestaat, waarbij jouw lichaam de verbinding met aarde vormt. Andere spanningstesters zien eruit als pennen of thermometers. Sommige hebben een extra elektrode die met aarde verbonden moet worden. Deze type spanningstester is ook met display verkrijgbaar waar de hoogte van de spanning af te lezen is.

Als veiligheid een grote rol speelt, is het raadzaam om een contactloze spanningstester te gebruiken. Deze werken volgens een andere principe waardoor het directe contact met de geleider waar de spanning op staat niet nodig is. Deze soort spanningstester heeft twee elektroden en geeft de spanningswaarde weer met behulp van een display en/of led-lampjes. Om te meten worden de elektroden aan de twee punten gehouden, waartussen de spanning bepaald moet worden. In het apparaatje zit een hoge weerstand zodat er geen kortsluiting kan ontstaan.

Meters

Voor elke elektrische grootheid bestaan meetapparaten waarmee deze nauwkeurig gemeten kan worden. De volgende meters bestaan:

• Stroommeter (ampèremeter)
• Weerstandsmeter (ohmmeter)
• Spanningsmeter (voltmeter)
• Vermogensmeter (wattmeter)
• Multi- of universeelmeter.
  Met een multi- of universeelmeter kunnen meerdere grootheden gemeten worden.

Stroom-, spannings- en vermogensmeters zijn ook voor drie fasen verkrijgbaar. De waardes worden dan voor elke fase apart gemeten.

Digitaal of analoog

Meters zijn er met een analoge of een digitale display. Digitale displays zijn makkelijker af te lezen en afleesfouten zijn minder waarschijnlijk. Bij een digitaal display kan men vaak veel cijfers achter de komma aflezen, maar dat betekent niet dat het meetresultaat nauwkeuriger is. Het meetresultaat is nooit beter dan de meetfout die in de specificaties van het meetapparaat aangegeven staat.

Voor huishoudelijk gebruik is het meestal niet noodzakelijk om heel precies te weten hoe hoog de spanning of stroom is en het is niet nodig om veel geld voor een meetapparaat te betalen. Wat wel belangrijk is, zijn de nauwkeurigheid en vooral de veiligheid. Let bij de koop erop dat het apparaatje een KEMA-KEUR en CE keurmerk heeft.

Grootheden meten

Afhankelijk van de te meten grootheid moet de meter op een andere manier aangesloten worden: om de stroom te meten moet het apparaat in serie geschakeld worden, voor spanningsmeting parallel en voor vermogensmeting allebei tegelijkertijd (een vermogensmeter heeft vier aansluitingen). Om de weerstand te meten moet de Ohmmeter parallel aan de weerstand geschakeld worden. In de tekening hiernaast zijn de symbolen voor meetapparaten, lamp en weerstand uitgelegd.