Welke elektrakabel geschikt is, hangt ervan af of de kabel mechanisch belast wordt, samen met andere kabels in een kabelgoot ligt of in een vochtige omgeving ligt. Verder moet de kabel het juiste aantal aders hebben. De aderdoorsnede wordt bepaald door de maximale hoeveelheid stroom die erdoorheen moet vloeien. In het hoofdstuk Aderdoorsnede vind je een tabel met een richtlijn voor de benodigde doorsnede.
Kabels zijn of vast aan de apparatuur gemonteerd of ze worden als verlengsnoer gebruikt. Ook bij het gebruik van een verlengsnoer moet de kabel voor de toepassing geschikt zijn.
De meest gebruikelijke kabels die je in je voor het klussen nodig zou kunnen hebben zijn: huishoudkabel, rubberkabel, XMvK-kabel, YMvK-kabel en de VD-draad.
Voor het aansluiten van huishoudapparatuur binnenshuis is de huishoudkabel of rubberkabel het meest geschikt.
In vochtige ruimtes of buiten, waar de elektrakabels vast gemonteerd zijn maar niet in de grond, kunnen XMvK-kabels gebruikt worden. XMvK-kabels mogen niet mechanisch belast worden en ook niet samen met andere kabels in een kabelgoot liggen, hiervoor zijn zij niet brandveilig genoeg. Leg nooit een XMvK-kabel in de grond, ook niet in een buis, maar gebruik er een YMvKas-kabel voor. De reden is dat de YMvKas-kabel een omvlechting of wapening van metaal heeft, die aan aarde aangesloten wordt. Dat zorgt ervoor, dat jij niet onder stroom komt te staan, als je met je schep de kabel per ongeluk beschadigd. In dat geval onderbreekt de aardlekschakelaar de stroom.
YMvK-kabels dienen gebruikt te worden wanneer de kabel mechanische belasting moet kunnen verdragen, direkt in de grond gelegd wordt of als brandveiligheid belangrijk is.
De volgende tabel laat een samenvatting zien.
| Toepassing | Binnen | Buiten |
|---|---|---|
| installatie in de muur | VD-draad in elektrabuis fase-, nul- en aardedraad 2.5 mm² schakeldraad 1.5 mm² | - |
| (huishoudelijk) apparatuur | huishoudkabel | rubberkabel |
| zwaar apparatuur | rubberkabel | rubberkabel |
| vochtige ruimtes, kabel vast gemonteerd | XMvK, YMvK bv. badkamer (niet in de muur) | VO-XMvKas, YMvK bv. kruipruimte |
| kabel direct in de grond | - | VO-XMvKas, YMvKas |
| brandveiligheid belangrijk bv. in een kabelgoot | YMvK | YMvK |
Hieronder worden de verschillende kabeltypes verder besproken.
Huishoudkabel
De huishoudkabel of VMvL-kabel bestaat uit twee of drie aders (blauw voor nul en bruin voor fase met eventueel groen-geel voor aarde als derde ader) in een pvc-mantel. De aders bestaan uit een aantal dunnere geleiders om de kabel soepel te maken. Huishoudkabels zijn geschikt voor een nominale spanning van 300/500 V. De kabels met twee aders zijn meestal plat, degene met drie aders rond. De gebruikelijke aderdoorsneden zijn 0.75, 1.0, 1.5 of 2.5 mm².
Rubberkabel
Rubberkabels worden gebruikt voor het aansluiten van zware apparaten bij hoge belastingen in droge en vochtige ruimten, in de vrije natuur en in proceswater. Bij een beschermde en vaste legging in buizen of apparaten is de kabel toegestaan tot 1000 volt wisselspanning.
Rubberkabels hebben een mantel van rubber (EPR) en de isolering rond de aders is van een soepel materiaal gemaakt, waardoor deze elektrakabel soepeler is dan een huishoudkabel. Rubberkabels zijn beschikbaar met drie tot vijf aders, met verschillende aderdoorsneden en hebben een nominale spanning van 450/750 volt.
In het gemiddelde huishouden zal je een rubberkabel niet zo vaak nodig hebben. Als de kabel voor een zware boormachine, zaagmachine of dergelijke vervangen moet worden is het aan te raden een rubberkabel te gebruiken.
VD-draad
VD-draad of installatiedraad is een één-aderige draad, die voor elektrische installaties in het huis gebruikt wordt. De draad wordt door elektrabuizen getrokken, die in of op de muur geïnstalleerd worden. De leidingen gaan naar centraal- of lasdozen van waaruit aftakkingen naar lampen en stopcontacten lopen om deze aan te sluiten.
VD-draden zijn gemaakt van koper met verschillende doorsneden en hebben een blauwe, bruine, zwarte of groen-gele isolatie van pvc. Blauw wordt voor de nuldraad gebruikt, bruin voor fase, zwart voor schakeldraad en groen-geel voor aarde. De afkorting VD slaat op vinyl-draad (vinyl is een andere naam voor pvc).
Voor installatie in een woonhuis is het verstandig om 2.5 mm² aderdoorsnede te kiezen. Als de meterkast volgens de regels is geïnstalleerd dan laat de zekering voor één groep een maximale stroom van 16 A toe. Kabels met 2.5 mm² draaddoorsnede kunnen dit altijd aan. Voor de schakeldraad wordt vaak 1.5 mm² doorsnede gekozen. In huishoudens gebruikelijke lampen verbruiken nooit meer dan 0.5 A, zodat deze doorsnede ruim voldoende is. Het is niet aan te raden om schakeldraad voor het aansluiten van een stopcontact te gebruiken.
XMvK-kabel – voor de lichte installatie
Een XMvK-kabel wordt ook ‘lichte installatiekabel’ genoemd. Er bestaan verschillende soorten XMvK-kabels. De twee meest gebruikelijke worden hier beschreven: XMvK en VO-XMvKas, alle twee met een nominale spanning van 450/750 V.
XMvK 450/750 V (lichte installatiekabel)
XMvK-kabels zijn geschikt voor enkelvoudige verbindingen in de woningbouw, uitiliteitsbouw, bedrijfsruimtes en dergelijke, bijvoorbeeld voor aansluiting van verlichting, stopcontacten, wasmachines of kleine motoren. Zij zijn licht, hebben een kleine buitendiameter en een kleine buigstraal. De minimale installatietemperatuur is 0ºC.
XMvK-kabels zijn niet bijzonder geschikt voor industriële toepassingen, installatie in kabelbundels, waar mechanische balastbaarheid gevraagd is, of waar brandveilige kabels nodig zijn. In deze gevallen is het beter om een YMvK-kabel te gebruiken.
De grijze mantel van een XMvK-kabel bestaat uit pvc, de isolatie uit XLPE (gevulcaniseerde polyetheen), de aders zijn samengeslagen.
VO-XMvKas 450/750 V (lichte omvlochten installatiekabel)
VO-XMvKas-kabels zijn lichte voedingskabels en geschikt voor enkelvoudige aansluitingen rondom de woning of het aansluiten van schuren aan het elektriciteitsnet, waarbij de kabel direct in de grond gelegd wordt.
Zij zijn licht, hebben een kleine buitendiameter en een kleine buigstraal. De minimale installatietemperatuur is 0ºC.
Wanneer er hogere eisen aan brandveiligheid gesteld worden of voor industriele toepassingen is het beter om een YMvKas-kabel te gebruiken.
De grijze mantel van een XMvK-kabel bestaat uit pvc, de isolatie uit XLPE (gevulcaniseerde polyetheen), de aders zijn samengeslagen. De omvlechting bestaat uit gegalvaniseerde staaldraden met daaronder een soepele platte beschermingsleiding uit vele blanke koperdraadjes.
YMvK-kabel – voor laagspanningsinstallaties
De YMvK 600/1000 V kabel is een voedingskabels voor laagspanningsinstallaties tot 1000 V.
Deze kabel is geschikt voor alle ruimtes in woningen en bedrijven, ook voor vochtige ruimtes en vooral daar waar hoge eisen worden gesteld aan de brandveiligheid. Hij kan ook onder ongunstige omstandigheden gebruikt worden, zoals bij hoge omgevingstemperaturen. De maximale continue geleidertemperatuur mag 90°C bereiken en mag tijdelijk overbelast worden tot 130°C. De minimale installatietemperatuur is 0 °C. YMvK kan zowel vast gemonteerd worden in het zicht door middel van beugels of op verhoogde zadels, als ook in de grond in speciaal daarvoor bestemde kokers, goten of kanalen. Installatie in kabelbundels is ook mogelijk. De YMvKas varianten mogen ook direkt in de grond gelegd worden. De veeladerige uitvoering wordt vooral toegepast als hulpstroomkabel en in de meet- en regeltechniek. De mantel is van PVC mb, de isolatie van XLPE. De nominale spanning is 600/1000 V.
Er zijn verschillende YMvK-kabels namelijk:
- YMvK mb 600/1000 V en YMvK rss mb 600/1000 V (vanaf 35 mm²)
- YMvK ss mb 600/1000 V
- VO-YMvKas mb 600/1000 V
- VG-YMvKas mb 600/1000 V
De afkorting mb betekent dat de kabel moeilijk brandbaar is. YMvK mb kabels voldoen aan de norm NEN normen voor brandbaarheid.
Hieronder zijn specifieke additionele eigenschappen van de verschillende kabels beschreven:
YMvK mb en YMvK rss mb
Vanaf 35 mm² geleiderdoorsnede gaat YMvK mb over in YMvK rss mb, verder zijn ze hetzelfde.
YMvK ss mb (installatiekabel)
Deze kabel is zeer soepel en buigbaar waardoor hij bijzonder geschikt is wanneer de installatieruimte beperkt is of moeilijk bereikbaar. Hij is geschikt voor installaties met veel bochten of niveau-verschillen. Voor soepele geleiders is het gebruik van speciale kabelschoenen nodig.
VO-YMvKas mb (omvlochten installatiekabel)
De omvlechting bestaat uit gegalvaniseerde staaldraden met daaronder een soepele platte beschermingsleiding van vele vertinde koperdraadjes. Deze kabel is bij uitstek geschikt voor aanleg direct in de grond en ook voor bovengrondse installaties waar hoge eisen aan de mechanische bescherming en elektrische afscherming van de kabel gesteld worden.
VG-YMvKas mb (gewapende installatiekabel)
De kabel is gewapend met gegalvaniseerde staaldraden en blanke koperdraden met daar omheen een open tegenspiraal van gegalvaniseerd staalband. Hij kan direct in de grond gelegd worden.
Ik wil graag buiten stroom aanbrengen ivm verlichting naast de oprit. Hiervoor wil ik een (pipeline) mantelbuis gebruiken en hier doorheen VD installatie draad leggen. Mag dit?