Meten met een multimeter

Wat is een multimeter?

Met een multimeter kan je elektrische grootheden zoals spanning, stroom en weerstand meten. Het is in principe een combinatie van meerdere meetapparaten: amperemeter (stroommeter), voltmeter (spanningsmeter) en ohmmeter (weerstandsmeter).

Vele multimeters hebben ook een verbindingstester, die met een geluidssignaal aangeeft, of de verbinding geleidend is. Uitgebreidere versies van multimeters meten onder andere ook frequentie, temperatuur en capaciteit. Deze laatste grootheden gaan wij hier niet bespreken.

Analoge of digitale multimeter

Er zijn digitale en analoge multimeters. Een digitale meter laat het meetresultaat als cijfers op het scherm zien, terwijl je bij een analoge meter een wijzer afleest. Achter de wijzer zit een spiegel gemonteerd. Het correct aflezen van de wijzer vereist, dat de wijzer en zijn spiegelbeeld precies over elkaar vallen, wat als omslachtig ervaren kan worden.
Een digitale meter meet niet noodzakelijk nauwkeuriger, maar is voor het huis-tuin-en-keuken-gebruik makkelijker af te lezen.

Multimeter categoriën

Multimeters hebben verschillende categorieën, die aangeven voor welke spanningen en stromen, en daarmee voor welke soort installatie, de multimeter geschikt is:

CAT I	Lage spanning en stroom, typisch voor electronica.
CAT II	Een-fase-installatie met 230 V zoals gebruikelijk in woonhuizen.
CAT III	Drie-fase-installatie met 400 V zoals nodig voor fornuizen met een hoog vermogen.
CAT IV	Voor installaties met nog hogere spanning.

Voor het meten aan de elektrische installatie in de meeste huizen is een CAT II multimeter voldoende. Als je weet of vermoedt, dat je driefasenspanning oftewel een drie fase installatie in je huis hebt, en deze spanning wilt meten, heb je een CAT III multimeter nodig.

Elektrische grootheden

Spanning	volt	V
Stroom	ampère	A
Weerstand	ohm	Ω

De belangrijkste elektrische grootheden zijn stroom, spanning en weerstand. Elke grootheid wordt in zijn eigen eenheid gemeten, waarvoor afkortingen gebruikt worden. Het tabelletje hiernaast laat deze zien.

Omdat soms heel hoge of heel kleine waardes gemeten worden bestaan er afkortingen voor bijvoorbeeld miljoen en miljoenste. Deze afkortingen besparen het schrijven van heel veel nullen en maken de zaak overzichtelijker: een miljoenste ampère is uitgeschreven 0.000001 A. Het is lastig om de nullen te tellen. Als er 1 µA staat en je weet dat µ een miljoenste betekent, zie je veel makkelijker en sneller waar het om gaat.
In het tabel hieronder zie je welke afkorting wat betekent.

µ	micro	een miljoenste	1 µA = 0.000001 A
m	milli	een duizendste	200 mV = 0.2 V
k	kilo	duizend	1 kΩ = 1000 Ω
M	mega	miljoen	1 MΩ = 1000000 Ω

De multimeter en zijn onderdelen

De multimeter, die wij hier bespreken is een CAT II meter en kan wisselspanning, gelijkspanning, gelijkstroom en weerstand meten. Verder geeft het apparaat de mogelijkheid om een verbindingstest uit te voeren. Het meten van diodespanning kan het apparaat ook, maar we gaan er hier niet verder op in.

Aansluitingen

De multimeter heeft de volgende aansluitingen voor de meetsnoeren:

10A	Hier wordt het rode meetsnoer aangesloten voor het meten van stromen tussen de 200 mA (milliampere) en de 10 A (ampere).
VΩmAµA	Hier wordt het rode meetsnoer aangesloten voor het meten van spanning (in volt, afgekort V), weerstand (in ohm, afgekort Ω) en stroom van minder dan 200 mA.
COM	Hier wordt voor alle metingen het zwarte meetsnoer aangesloten. (COM staat voor het Engelse woord ‘common’.)

Bij andere modellen multimeters kunnen er in plaats van de VΩmAµA aansluiting twee aansluitingen zijn, een voor het meten van kleine stromen (mA, µA) en de ander voor spanning en weerstand (VΩ). Het principe verandert niet: de rode meetsnoer hoort in de aansluiting van de grootheid, die gemeten wordt, de zwarte altijd in de COM aansluiting.

Op de foto hierboven zie je ook, dat er zekeringen in de multimeter zitten. Met onze multimeter kan men maximaal 10 A of 600 V meten. Bij hogere waardes gaat een van de zekeringen kapot.